De openbare belijdenis is de individuele beaming van de doop, verbonden met de doopgedachtenis van heel de gemeente’, zegt ons Dienstboek (dl.II, 56). De openbare belijdenis is dus primair met de doop verbonden. Rond de doopvont belijdt de gemeente haar geloof, traditioneel met de woorden van de Apostolische Geloofsbelijdenis. De openbare belijdenis sluit aan bij die geloofsbelijdenis rond de doopvont. Zij is be-aming van de doop, een ‘ja en amen’ op de doop die je als kind ontving of die je als volwassene straks gaat ontvangen. De geloofsleerlingen belijden in het openbaar het geloof, dat wil zeggen zij verheffen hun stem en stemmen in met het geloof van de gemeente, van de kerk van alle plaatsen en tijden. Men voegt zich in, geeft antwoord op de stem die riep, ‘ons allen lang tevoren’ (Lied 630:2).
In veel gemeenten is de paasnachtviering in ere hersteld, de nacht van de doortocht van Christus door de dood heen, vanouds de nacht waarin dopelingen door het doopwater heen opstonden tot nieuwe mensen en lidmaten van het lichaam van Christus (Romeinen 6:4). Ook als er geen dopelingen zijn, is er in de paasnachtviering vaak een doopgedachtenis waarin de gemeente haar doop gedenkt. Dit is een heel geschikt moment om de openbare belijdenis te vieren en de betekenis ervan als het ware op een natuurlijke manier inzichtelijk te maken. Maar het kan ook op andere momenten, met Pinksteren bijvoorbeeld.
Belijdenisgeschriften in de Protestantse Kerk
De Protestantse Kerk belijdt volgens verschillende belijdenisgeschriften. Aan de hand van deze belijdenisgeschriften verwoordt zij wat zij beschouwt als haar roeping, identiteit en toekomst. Zo maakt de Protestantse Kerk deel uit van de wereldwijde gemeenschap waarin mensen het goede nieuws van Gods liefde horen en delen. Zij vormt een vindplaats van geloof, hoop en liefde, wat zich onder andere vertaalt in maatschappelijke betrokkenheid. Op deze manier roept zij op tot vernieuwing van het leven in cultuur, maatschappij en staat. Door de verschillende belijdenisgeschriften weet de Protestantse Kerk zich verbonden met de tradities van hen die haar zijn voorgegaan. Zij belijdt in gemeenschap met het voorgeslacht, zoals die is verwoord in de volgende belijdenisgeschriften:
De Apostolische geloofsbelijdenis, de Geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel en de Geloofsbelijdenis van Athanasius
De (Onveranderde) Augsburgse Confessie en de Catechismus van Luther
De Heidelbergse Catechismus, de Catechismus van Genève en de Nederlandse Geloofsbelijdenis met de Dordtse Leerregels
Verder erkent de Protestantse Kerk de betekenis van de Theologische Verklaring van Barmen voor belijden in het heden.
Wat is een geloofsbelijdenis?
Een belijdenisgeschrift is een verzameling van geloofsartikelen. Een ander woord voor geloofsbelijdenis is ‘credo’ wat in het Latijn ‘ik geloof’ betekent. In het verleden hebben christenen geloofsartikelen bijeengebracht in verschillende belijdenisgeschriften. Een van de oudste voorbeelden hiervan is de Apostolische geloofsbelijdenis (Symbolum Apostolicum ofwel De Twaalf Artikelen van het Geloof) die dateert uit de tweede eeuw na Christus. Zij vormt een symbool (symbolum) van het christelijke geloof, dat christenen eeuwenlang heeft samengebracht en heeft verbonden en bekrachtigd in het gelooBelijden met traditie
De essentie van de verschillende belijdenisgeschriften blijkt uit de functie die zij vervullen in het christelijke geloofsleven. Wereldwijd belijden christenen het geloof volgens belijdenisgeschriften. Door op deze manier het geloof te belijden bekennen zij zich openlijk tot het christelijke geloof. Zij getuigen van de levende God, en belijden deel uit te willen maken van Zijn gemeenschap in Christus.
Door haar belijdenisgeschriften is de Protestantse Kerk in haar belijden verbonden met de wereldwijde gemeenschap van christenen en de confessionele tradities van het voorgeslacht. De hervormde en gereformeerde gemeenten weten zich in het bijzonder verbonden met de belijdenisgeschriften van de gereformeerde traditie, zoals de Nederlandse Geloofsbelijdenis (Confessio Belgica).
‘Belijdenis doen’
Tijdens de openbare geloofsbelijdenis belijdt het gemeentelid individueel en in gemeenschap met de gemeente het geloof in God de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Het be-amen of ontvangen van het sacrament van de doop staat daarbij centraal. Door het individuele be-amen van de (te) ontvangen doop, het openbare belijden van het geloof en het afwijzen van alle kwaad treedt een gemeentelid tot de gemeente toe als belijdend lid. Gemeenteleden die nog niet eerder zijn gedoopt ontvangen bij de openbare geloofsbelijdenis de doop. In sommige gemeenten vormt het afleggen van de openbare geloofsbelijdenis een voorwaarde om deel te nemen aan het sacrament van het heilig avondmaal en bevestigd te worden als ambtsdrager.
Het afleggen van de openbare geloofsbelijdenis is niet enkel openlijk bevestigen en getuigen van wat je gelooft voor de kerkelijke gemeente, maar individueel en volwaardig ‘ja’ zeggen tegen God vanuit het hart. Het is een intiem en persoonlijk teken dat je werkelijk bereid bent om Christus te volgen en deel uit te maken van Zijn gemeenschap. Daarom is de openbare geloofsbelijdenis verbonden met de doop, waardoor mensen in de Gemeente van Christus en het Lichaam van de Heer worden opgenomen.
Het afleggen van de openbare geloofsbelijdenis vindt plaats in het midden van de gemeente, in het bijzijn van de gemeenteleden. Dit gebeurt veelal tijdens de liturgische periode van het paasfeest. Het maakt deel uit van de geestelijke vorming van gemeenteleden, en wordt daarom voorafgegaan door een periode van voorbereiding.
Tijdens die periode voert de predikant, dan wel een ambtsdrager (ouderling of diaken) één of meerdere gesprekken met het gemeentelid. In deze gesprekken komen onder andere de beweegredenen van een gemeentelid om de openbare belijdenis van het geloof af te leggen en de inhoud van zijn of haar geloof aan bod. De periode biedt een mogelijkheid voor geestelijke ontwikkeling, door het voeren van een open gesprek over geloofsvragen.
Daarnaast verdiept het gemeentelid tijdens deze periode zijn of haar kennis over het Woord van God in de Bijbel en de geloofsleer in de kerk. Maar de periode staat met name in het teken van de weg die het gemeentelid tijdens zijn of haar leven op aarde zal afleggen naar het Koninkrijk van God.
Bron: https://protestantsekerk.nl/verdieping/de-openbare-belijdenis