‘Open en gastvrij’, het zijn woorden die veel gemeenten gebruiken. Toch stappen buitenstaanders niet zomaar een kerk binnen. Hoe kom je onbedoelde drempels op het spoor en hoe verlaag je ze?
Hij fietst vaak langs een moskee in de buurt en zou er best eens binnen willen kijken, zegt Sake Stoppels, lector Theologie aan de Christelijke Hogeschool Ede en beleidsmedewerker bij de dienstenorganisatie. ‘Toch doe ik het niet. Als je geen lijntje hebt met een gebouw, is de drempel om er binnen te stappen heel hoog. Dat geldt voor protestantse kerken net zo goed als voor moskeeën. Daar zijn we ons niet altijd van bewust.’
Vreemde ogen
Stoppels houdt zich al een tijdje bezig met het onderwerp ‘gastvrij kerk-zijn’. Om in beeld te krijgen wat die gastvrijheid in de weg kan staan, pleit hij voor ‘vreemde ogen’ in de gemeente. ‘Schiet eens wat willekeurige mensen aan op straat, vlak bij het kerkgebouw, en vraag hen of ze een beeld hebben van de gemeente. Kennen ze mensen die betrokken zijn bij de gemeente? Zijn ze op de hoogte van activiteiten van de kerk?’ Het levert leuke gesprekken op, is zijn ervaring, en het is bovendien erg informatief. ‘We onderschatten vaak hoe onbekend de kerk is bij buitenstaanders. Een blik door hun ogen kan heel behulpzaam zijn.’
Een voorbeeld: ‘Ik kwam eens in een gemeente waar in grote letters ‘Jezus Christus is Heer’ boven de deuren stond. Een buurtbewoner bleek dat te ervaren als een vervreemdende, wat sektarisch aandoende tekst. Dat had de gemeente nooit beseft. Onbewust wierpen ze daarmee dus een drempel op.’ Ook in kerkdiensten gebeurt dat, aldus Stoppels. ‘Probeer eens door de ogen van een buitenstaander naar de dienst te kijken. Wat gebeurt er als je binnenkomt, word je dan welkom geheten? In mijn eigen gemeente wordt bijvoorbeeld elke zondag een nieuwsbrief uitgereikt, maar dat gebeurt helemaal achterin de ontvangstruimte. Dus als ik als vreemde binnenkom, heb ik geen idee waar ik heen moet. Dat soort kleine dingen zijn heel belangrijk.’
Geen speciale kleren
Wat ook belangrijk is: een goede website. Stoppels: ‘Een bezoek aan de website is de meest veilige manier om te ‘ruiken’ aan een gemeente. Toch zijn websites vaak helemaal niet ingesteld op externe bezoekers. Ze zijn regelmatig een digitale versie van het kerkblad, vol mededelingen over roosters.’ Dat kan anders, heeft hij gezien. ‘Ik ken een gemeente die op haar website uitlegt hoe de kerkdienst er ongeveer uitziet en wat bezoekers kunnen verwachten. ‘Je hoeft geen speciale kleren aan’: alleen al die mededeling kan de drempel voor mensen verlagen. Bij veel mensen bestaat toch nog altijd het idee: hoedje op, rok aan.’ Er zijn meer goede voorbeelden te vinden. ‘Het loont om eens naar websites van gemeenten in de buurt te kijken.’
Bijzondere wereld
In het huidige coronatijdperk is de website nóg belangrijker. Stoppels: ‘Mensen kunnen op veel plekken online meekijken met de kerkdiensten. Dat biedt missionaire kansen! Maar dan is het wel belangrijk dat zoekers zich niet alleen welkom voelen op je site, maar ook de diensten kunnen volgen.’ Leg als predikant vooral uit wat je zegt en wat er gebeurt, is zijn pleidooi. ‘Dat voelt misschien onwennig, omdat je denkt: iedereen begrijpt wel wat we hier doen. Maar door uitleg te geven, schep je ruimte voor mensen die niet vertrouwd zijn met de christelijke traditie.’ Vraag nieuwkomers of buitenstaanders eens om online mee te kijken met een dienst en te benoemen wat hen opvalt of treft, vervolgt hij. ‘Dat kan heel leerzaam zijn. Want zelf beseffen we vaak helemaal niet meer in wat voor bijzondere wereld we ons eigenlijk bevinden.’
Vraag het aan vreemden
Ook in gesprek met voorbijgangers? Stel ze bijvoorbeeld de volgende vragen:
- Kent u concrete activiteiten van deze kerk? Zo ja, welke?
- Komt u wel eens in aanraking met deze kerk? Zo ja, op welke wijze?
- Kent u mensen die betrokken zijn bij deze kerk? Zo ja, welk beeld hebt u van hen?
- Ziet u enig maatschappelijk belang in het functioneren van deze kerk voor het dorp?
Meer lezen over gastvrij kerk-zijn? Ga dan naar www.protestantsekerk.nl/missionair.
(Bron:: Woord & Weg)